คนนิยม 10 ปาง
พุธคุณต่างกัน
เมื่อมีคนนิยมมากขึ้นย่อมต้องมีการจัดสร้างมากขึ้นในอนาคต ทำให้หลายๆคนเชื่อว่าจะเกิดเป็นพุทธพาณิชย์ เช่นเดียวกับองค์จัตุคามรามเทพ ซึ่งเป็นเรื่องที่น่ากังวลสำหรับคนที่รู้ไม่จริง บุนนาค บอกว่า การจัดสร้างพระพิฆเนศจะต้องจัดสร้างให้ถูกต้องตามหลักการ ซึ่งสามารถดูแบบอย่างหรือขอคำปรึกษาได้ที่กรมศิลปากร
สำหรับคนที่ศรัทธาในองค์พระพิฆเนศส่วนใหญ่จะเห็นรูปเคารพท่านเป็น 2 แบบคือแบบนั่งและแบบยืน แต่ในความเป็นจริงแล้วพระพิฆเนศจะมีพระนามมากมายถึง 108 พระนาม ในขณะที่มีปางที่ได้รับการสรรค์สร้างออกสู่สายตาของผู้นับถือ 32 ปาง แต่ในแง่เทวประติมานั้นมีอยู่เพียง 10 ปางเท่านั้นที่คนนิยมบูชา โดยการบูชาในแต่ละปางก็ให้คุณที่แตกต่างกันออกไป
1.ปางพาลคเณศ เป็นพระพิฆเนศในวัยเด็กรูปลักษณ์ที่เห็นมักจะเป็นพระพิฆเนศที่ยังคลานอยู่กับพื้น หรือยังอยู่ในอิริยบถไร้เดียงสาอย่างเด็ก ๆ แต่ถ้าโตขึ้นจะนั่งขัดสมาธิเพชรบนดอกบัวมี 4 กร ถือขนมโมทกะ กล้วย รวงข้าว ซึ่งหมายถึงความเป็นสุขภาพดีของเด็ก ๆในครอบครัวรวมความหมายถึงให้เด็ก ๆได้ระลึกถึงการเคารพรักในบิดา มารดา ปางนี้นิยมบูชากันในบ้านที่มีเด็กเล็กและเด็กในวัยเรียน
2.ปางนารทคเณศ ปางนี้จะเป็นพระพิฆเนศที่อยู่ในอิริยาบถยืน มี 4 กร ในมือถือคัมภีร์และหม้อน้ำกมัลฑลุ ไม้เท้า และร่ม หมายถึงการเดินทางไกล แต่มักจะเป็นการเดินทางไปเพื่อการศึกษาต่อหรือเป็นปางนี้เหมาะแก่วิชาชีพของคนที่เป็นครูบาจารย์เท่านั้น
3.ปางลักษมีคเณศ ปางนี้พระพิฆเนศจะประทับนั่งห้อยพระบาทบนแท่นมี 6 กร และพระหัตถ์หนึ่งโอบพระลักษมีเทวีไว้ การบูชาปางนี้เสมือนหนึ่งได้บูชาเทพทีเดียวกันถึง 2 พระองค์ในลักษณะของทวิภาคี (พระพิฆเนศ -พระลักษมี) กล่าวคือ ลักษมีคเณศหมายถึงความอุดมสมบูรณ์ พูนสุข ความมั่งคั่ง มั่งมีอย่างหาที่สิ้นสุดมิได้
4.ปางวัลลยภาคเณศ ปางนี้พระพิฆเนศจะอุ้มพระชายาทั้ง 2 ไว้บนตักทั้งซ้ายและขวา ซึ่งชายาทั้งคู่คือคือนางพุทธิและสิทะ ซึ่งตำนานได้กล่าวไว้ ปางนี้ให้ความหมายในลักษณะของความสมบูรณ์ของการเป็นครอบครัวมีทรัพย์สินและบริวารมากมาย
5.ปางมหาวีระคเณศ เป็นพระพิฆเนศที่มีจำนวนของพระกรมากเป็นพิเศษ อาจจะ 12,14 หรือ16 กร โดยแต่ละพระหัตถ์นั้นถือศาสตราวุธหลากหลายชนิดแตกต่างกันไปอาทิลูกศร คันธนู ดาบยาว ตะบอง ขวาน จักร บ่วงบาศ งูใหญ่ หอก ตรีศูล ปางนี้ถือกันว่าเป็นปางออกศึกเพื่อปราบศัตรูหมู่อมิตรทั้งหลาย ดังนั้นจึงเป็นความเหมาะสมพิเศษกับบรรดานักรบ แม่ทัพนายกอง ทหาร ตำรวจและข้าราชการ
6.ปางเหรัมภะคเณศ เป็นปางที่ห้อยพระบาทอยู่บนพญาราชสีห์ ซึ่งปางนี้จะมีอยู่ห้าเศียร หรืออาจจะเป็นเศียรตามปกติก็ได้ เพราะสัญลักษณ์ที่แท้จริงของปรางค์นี้ก็คือ สิงโตเท่านั้น เพราะสิงโตเป็นเจ้าป่า ดังนั้นจึงเหมาะสมที่ผู้ใหญ่ที่ต้องมีบริวารในการปกครองมาก นอกจากนี้ยังเป็นสัญลักษณ์ที่บรรดากษัตริย์ทั้งหลายแต่โบราณนิยมบูชากัน เรียกว่าเป็นสุดยอดปางของพระพิฆเนศก็ว่าได้
7.ปางสัมปทายะคเณศ เป็นปางที่เราพบเห็นกันบ่อยคือ มีอาวุธอยู่ในสองพระหัตถ์บน ส่วนพระหัตถ์ล่างด้านซ้ายนั้นถือขนม และด้านขวาอยู่ในท่าประทานพร ซึ่งความหมายของปางนี้คือ การอำนวยพรให้ประสบความสำเร็จนั่นเอง
8.ปางตรีมุขคเณศ เป็นพระพิฆเนศที่มี 3 พระพักตร์ 4 กร มีความหมายถึง 3 โลก แต่บางคนเชื่อว่าหมายถึง ศีล สมาธิ ปัญญา ซึ่งเหมาะกับผู้ปฎิบัติธรรมที่ต้องการขจัดอุปสรรคและสิ่งชั่วร้ายต่าง ๆ
9.ปางปัญจคฌณศ บางคนเรียกปางนี้ว่า พระพิฆเนศเปิดโลก ถือเป็นปางที่เชื่อกันว่าจะทำให้ประสบความสำเร็จในทุก ๆ ด้าน
10.ปางวิชัยคเณศ เป็นปางที่พระพิฆเนศขี่หนูเป็นพาหนะ มี 4 กร พระหัตถ์ขวาด้านล่างอยู่ในท่าประทานพร ซึ่งมีความหมายถึงการอยู่เหนือบริวารนั่นเอง
'ทั้ง 10 ปางนี้จะเห็นได้ในบ้านเราแต่การจัดสร้างที่ทำขึ้นใหม่นี้อยากให้เรียกเป็นรุ่นจะถูกต้องกว่าเพราะการจัดสร้างเท่าที่เห็นจะเกิดจากจินตนาการของผู้สร้างมากกว่า'
|